·
శ్రీనాథుడు
తన “కాశీఖండం”లో తన పూర్వపు కవులను స్తుతిస్తూ, మొదటగా భీమకవి ఉద్దండ శైలిని
గుర్తుకుతెచ్చుకున్నాడు.
“ వచియింతు వేములవాడ భీమన భంగిఁ
నుద్దండలీల నొక్కొక్క మాటు
భాషింతు నన్నయభట్టుమార్గంబున
నుభయభాషాప్రౌఢి నొక్కమాటు”
·
పట్టపు
సరస్వతీ సోమయాజి (సాక్షాత్తు భీమేశ్వరుడు భీమకవి నాలుక చివర వాగ్భామిని
బీజాక్షరాలను లిఖించాడని)
భీమేశ్వరు డితడు మా నామము
వాడనుచు వ్రాసి
నాలుకతుద వాగ్భామిని
బీజాక్షర మా భీమన
దలచినను గల వభీష్టఫలంబుల్
(పృథుచరితము)
·
తిరువేంగళ
కవి తన “చొక్కనాథచరిత్ర” గ్రంథములో తెలుగు కవులను స్తుతిస్తూ భీమకవి ని తొలుత తలచి
తరువాత కవిత్రయాన్ని తలచాడు.
“ భవభూతి దండుమాఘునిని బిరుద వేములవాడ
భీము,
నన్నయ
తిక్కన ఎఱ్ఱపార్య శ్రీనాథునిలఁగల్గు కవులను నెల్ల
సద్భక్తి
విలసిత సద్వాక్య వినుతి నుతించియెకతి రచియింప”
·
కొరవి
గోపరాజు అను కవి భీమకవిని (బలభీముడు, వినుత భీముడు) గూర్చి
“వేములవాడక సుఖియై
వేములవాడం
జరించి వేములవాడన్
దా మెరసిన భీముని సుత
భీముని బలభీము
విముఖతభీముదలంతున్”
·
ఆంధ్రకవి
రామయ్య (భీమకవి ఛందోనిబంధన చాతురీ ధోరేయుడని, వాగ్ధాముడనీ)
“ఛందోనిబంధన
చాతురీధోరేయు వాగ్దాము
వేములవాడ
భీము”
“చను నుత్తమగండాధ,ర్వణహనుమదనంతన కవిరాక్షనజయదే
వనుత శ్రీధరగోక,ర్ణనీలకంఠాది భీమన చ్ఛందంబుల్”
·
వెల్లంకి
తాతంభట్టు (భీమకవి లక్షణకర్త)
“భీమన అఖండంబు మొదలైన
కొన్ని వళులకు
లక్షణ లక్ష్యంబులు
చెప్పడు”
ప్రజ్ఞాలవదుర్విదగ్దు
లసంగతంబుగా బెనచి
తగిలించినా; రతని
యంకితంబు లేవున
వానిం బ్రమాణింపతగదు”
·
చంద్రరేఖావిలాప
రచయిత కూచిమంచి జగ్గకవి (తిట్టు కవిత్వం అనగా అందులో భీమకవి అగ్రగణ్యుడని
చెప్పాలని)
భీమకవి
రామలింగని
స్త్రీ
మన్మధుడై చెలఁగు శ్రీనాధకవిన్
రాముకవి
ముఖులను ర్రొ
ద్ధామగతిఁ
జిత్తువీధిఁదలచి కడంకన్
·
పెదపాటి
సోమనాథుడు రచించిన అరుణాచలపురాణంలో భీమకవిని ఇలా తలచాడు.
వాక్ప్రతోషితదక్షవాటి
మహాస్థాన
భీము
వేములవాడ భీముఁగొలిచి
·
మొల్ల
స్తుతగుణోద్ధాము
నాచనసోము భీముని
·
పింగళి
సూరన్న భీమకవి రచించిన రాఘపాండవీయం అను రెండర్థముల కావ్యం దొరకకపోవడం వలన అలాంటి
కావ్యమును అదే పేరున రచించాడు. ఆ గ్రంథములో మొదటి పద్యాన ఇదే విషయాన్ని ఇలా వ్రాశాడు.
ఉ భీమన
తొల్లి చెప్పెనను పెద్దల మాటయె కాని యందునొం;
డేమియు నేయెడ న్నిలుచు టెవ్వరు గాన రటుండనిమ్ము నా,
నామహిత ప్రబంధరచనా ఘనవిశ్రుతి నీకుఁ గల్గుటన్,
నామదిఁ దద్ద్వయార్థకృతి నైపుణియుం
గల దంచు నెంచెదన్
·
చిత్రకవి
పెద్దన (భీమకవి ఈశ్వరప్రసాది కవితాడ్యుడని)
ప్రత్ర్యక్ష
వర ప్రసాదకవితాడ్యుని
వేములవాడభీమునిన్
·
లింగముగుంట
తిమ్మన
భీమనయు ననంతయును బెద్దనయును
తాతానయును జెప్పినట్టి ఛందములు
గూర్చి
ప్రకరణము లొప్పజేసెను బ్రహ్మసంఖ్య
నొనర లింగముగుంట తిమ్మన యనుకవి
·
పొత్తపి
వెంకట రమణ కవి
భీముని
ఫణబంధపేశలంబు
·
వార్తకవి
రాఘవయ్య
“జనతతగణయుతము సంపత్కరంబుగా
మంచి దనుచు భీము డెంచినాడు”
“ఛందం మొదలనే వేములవాడ భీమ
కవిగారి ప్రయోగం ఉన్నది”
·
కాకునూరి
అప్పకవి
“వికటకవులు కొన్ని వింతలు
గల్పించి
కవిజనాశ్రయమున గలిపినారు. వాని
గఒకొనంగ
వలదప్రయుక్తంబు లేల సెప్పు
భీముడెరిగి యెరిగి”
“ కవిజనాశ్రయమున
‘శ్రీకాంతా’ యని వేములవాడ
భీమకవియును”
“భీమన పది చెప్పె ననం
తామాత్యుడు చెప్పె వెనుక యతు
లిరువదినాల్గు”
·
ఓరుగంటి
రామకవి
భీమేశ్వర లబ్ధకవితావాచా సిద్ధిగల
వేములవాడ
భీమనార్యుం డొనరించిన కవిజనాశ్రయం
బను ఛందంబు (కవితాలక్షణసారం)
·
కూచిమంచి
తిమ్మకవి
భీమన చెప్పిన పదియతులను ప్రకారాంతమున వ్రాసుకోన్న పద్యమే
ఉంది.
·
కస్తూరి
రంగకవి
ఆదిమకవి భీమన రేచన మీద నంకితముగా జెప్పినాడు.
·
పిండిప్రోలు
లక్ష్మణకవి
పృథు కుకవి స్వాంభీము భీము దలచి
·
కట్టమూర్తి
కామేశ్వరకవి
రమణీయపాకాభీరాము భీము దలచి
·
శేషధర్మము
లక్ష్మణకవిస్తుతి
భీము ననంతు జిత్రకవి పెద్దన సుధీంద్రు జగత్ప్రసిద్ధులన్
·
అనంతామాత్యుడు
తన భోజరాజీయము అను కావ్యమునందు
నన్నయభట్టుఁదిక్కనకవి
నాచనసోముని భీమనార్యుఁ బే
రెన్నిక
జిమ్మపూడియమరేశ్వర భాస్కర శంభుదాసునిన్
నన్నుతిఁజేసివాక్య
సరసత్వము వీనులకింపు మీర న
త్యున్నతిగా
నొనర్తు నెఱ యోధులమేలనఁ గావుమిమ్ములన్
No comments:
Post a Comment